به گزارش عَیّوق، علی جهانگیری شخصیتی آرام و بی‌ادعا دارد. کم صحبت می‌کند و اهل بحث و جدل نیست. راستش اینطور نبود که ما گوشی را برداریم و زنگ بزنیم به دکتر جهانگیری و وقت مصاحبه بخواهیم و او هم بگوید با دفتر هماهنگ شوید تا برای روز مثلاً چهارشنبه وقتی برای شما در نظر بگیرد! به قول خودش اهل اینطور نمایش‌ها نیست و خودش را صاحبنظر در هیچ عرصه‌ای نمی‌داند.
زمانی هم که به عنوان معاون اقتصادی در استانداری آذربایجان شرقی فعالیت می‌کرد وِرد زبانش فناوری بود و پیوند میان اقتصاد و تکنولوژی و وصل تولید به دانشگاه. اما هر چه باشد ما خبرنگاریم و یاد گرفته‌ایم هر درددل ساده‌ای را تبدیل به طوماری کنیم!
درددل صمیمانه حاضر هم که تبدیل به یک مصاحبه کاملا سیاسی آنهم با یک چهره اقتصادی شده حاصل همین قابلیت خبرنگاری ما است….
قطعا مرور این گفت‌وگو خالی از لطف نیست:
عَیّوق: قبل از آغاز جنگ، تنش‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی مختلفی گریبانگیر کشور بود و اعتراضات و انتقادات به حاکمیت تقریبا به اوج خود رسیده بود؛ با این همه بلافاصله پس از شروع جنگ اتحاد مردم و گروه‌های مختلف شکل گرفت و همه، اختلافات را کنار گذاشته و حمایت و پشتیبانیِ تا پای جان خود را از ایران اسلامی و مقام معظم رهبری اعلام کرده‌اند. به نظر شما دلایل این رفتار و اتحاد مردم که حیرت تحلیلگران خارجی را به بار آورد، چه بود؟
در وضعیت کنونی کشور که رژیم جنایتکار و کودک‌کش صهیونیستی با تحمیل جنگ ۱۲روزه به وجود آورده، همه می‌خواهیم شرایط طوری پیش رود که وحدت و انسجام ملی کشور آسیب زیادی نبیند؛ بلکه رفته رفته شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی آن بهبود یابد. تحلیلگران داخلی و خارجی و مقامات رسمی کشور نیز در این مورد اشتراک نظر دارند.
رژیم متجاوز صهیونیستی و حامیانش چنین تصور می‌کردند که اگر اتفاقی بیافتد مردم در مقابل حاکمیت نظام جمهوری اسلامی قرار می‌گیرند و آنها می‌توانند به راحتی از این فضا بهره‌گیری کنند؛ اما مردم حتی بیش از حد انتظار تحلیلگران از اتحاد گروه‌های مختلف و حاکمیت کشور پشتیبانی کرده و با حفظ وحدت با وجود همه کاستی‌ها و نارضایتی‌ها نقشه‌های دشمنان را نقش بر آب کردند.
با این اوصاف و در شرایطی که امنیت کشور مورد تهدید قرار گرفت، فرصت‌هایی نیز به وجود آمد که در نهایت فضا را برای توسعه و تقویت امنیت ملی، همچنین توسعه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور بازتر کرد.
من متخصص روابط بین‌الملل نیستم اما به عنوان یک شهروند معمولی وقتی سرود ای ایران را می‌شنوم بغض می‌کنم. مسئله وطن‌دوستی در ایران بسیار قوی است. شاید در آذربایجان قوی‌تر از جاهای دیگر کشور باشد. در تبریز که بیشترین حملات اسرائیل را شاهد بودیم کوچکترین مسئله‌ای رخ نداد و همین مردم کوچه و بازار شرایط را مدیریت و اتحاد میان خود و مسئولان را حفظ کردند.
عَیّوق: یعنی می‌فرمایید جنگ بین ایران و اسرائیل فضای سیاسی و اقتصادی کشور را بهتر کرد؟! لطفا بیشتر توضیح دهید.
همانطور که شاهد بودید در روزهای اخیر گروه‌ها، تشکل‌ها و شخصیت‌های مختلف برای تقویت انسجام و مشارکت مردم اهتمام گسترده‌ای داشتند و پیشنهاداتی مثل آزادی برخی از زندانیان سیاسی، ارائه کردند. یه نظرم می‌توان این شرایط تهدیدآمیز را به فرصت تبدیل کرد.
گفته می‌شود ۵ تا ۷ میلیون نفر شهروند خارج از کشور داریم که به دلایل مختلفی مهاجرت کرده‌اند. بر خلاف مهاجران سایر کشورها، اکثریت مهاجران ایرانی را نخبگان علمی، فناوری و یا نخبگان اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و کارآفرینان تشکیل می‌دهند. اگر حاکمیت از شرایط به وجود آمده که حس وطن‌دوستی ایرانیان بیش از هر زمان دیگری اوج گرفته، استفاده و بسته‌های تشویقی برای بازگشت این نخبگان تعریف کند و شمار زیادی از آنها را بازگرداند، اتفاقات بزرگی برای کشور رقم خواهد خورد.
در دولت اول آقای روحانی برای جذب یک سری از دانشمندان ایرانی مقیم خارج از کشور و بهره‌گیری از دانش و تخصص آنها به عنوان هیئت علمی دانشگاه‌های کشور اقداماتی صورت گرفت که از همین رهگذر نیز عده‌ای بازگشتند و طبیعتا سطح علمی دانشگاه‌ها و دانشجویان را ارتقاء دادند.
به اذعان بسیاری از کارشناسان نظامی و چهره‌های سیاسی وجه عمده آنچه بیشتر از همه در جنگ اخیر ایران و اسرائیل خودنمایی و عرض اندام می‌کرد، تکنولوژی و فناوری نظامی بود. یعنی ما به لحاظ ارتقاء نظامی و امنیت ملی به تکنولوژی و نخبگان علمی این عرصه احتیاج داریم.
برای توسعه صنعتی و اقتصادی هم به تکنولوژی احتیاج داریم و به قول معروف هیچ کشوری قرار نیست چرخ را از ابتدا، خودش اختراع کند؛ بلکه باید به تعامل و تبادلات علمی و فناوری با کشورهای صاحب تکنولوژی و نخبگان علمی بپردازد. ما هر قدر بتوانیم چهره‌های علمی و فناورانه مقیم خارج از کشور را بازگردانیم، در داخل به رشد علم و فناوری ما تاثیر جهش‌گونه خواهند گذاشت که همانطور که عرض کردم، صرف نظر از نتیجه جنگ، نیاز مبرم به این تکنولوژی و فناوری کاملا احساس می‌شد.
از طرف دیگر اگر اقشار مختلف نخبگان بازگردند می‌توانند روابط دیپلماتیک و ارتباطات بین‌المللی و در مجموع تعامل سازنده کشور با جهان را توسعه دهند. ما حتی اگر موفق به جذب یک سرمایه‌گذار شویم که به کشور ارزآوری داشته و مثلا بتواند یک کارخانه احداث کند و ۱۰۰ نفر مشغول کار شوند، آورده ارزشمندی محسوب می‌شود و همین یک نفر را هم باید غنیمت شمرد!
اما فراتر از اینها می‌توان در جهت جذب نخبگان اقتصادی و کارآفرینان مقیم خارج از کشور برنامه‌ریزی و راه‌های توسعه اقتصادی، افزایش صادرات، ارزآوری و رفاه مردم را هموارتر کرد که همت سیاسی و سعه صدر مدیران ارشد کشور را می‌طلبد.
عَیّوق: نظرتان در مورد بازگشت چهره‌های سیاسی منتقد حاکمیت به کشور چیست؛ آیا حضور این چهره‌های خاص سیاسی می‌تواند آثار مثبتی برای کشور داشته باشد؟
ببینید، تعدادی از افراد مقیم خارج از کشور کاملا ضدانقلاب و ضدایران هستند که طبیعتا نه ما دنبال جذب اینها هستیم و نه آنها تمایلی به بازگشت خواهند داشت. با اینها کاری نداریم.
اما تعدادی از افراد سیاسی از جمله اصلاح‌طلبانی که مهاجرت کرده‌اند در ایام ۱۲ روزه جنگ نشان دادند به شدت وطن‌دوست و در کنار مردم هستند و از طریق تریبون‌هایی که در اختیار داشتند به ایجاد جو ضدصهیونیستی کمک و مردم و اقشار مختلف مردم و جوانان کشور را متقاعد کردند که رژیم جنایتکار صهیونیستی هیچگاه خیر مردم کشور ما را نمی‌خواهد.
قطعا جذب این افراد سیاسی می‌تواند به تقویت انسجام ملی ما کمک کند و ضمن مستحکم‌تر کردن حلقه اتحاد ملی، عواید اقتصادی و توسعه سیاسی و فرهنگی کشور را به همراه داشته باشد. جمیعت چند میلیونی ایرانیان مقیم خارج از کشور به اندازه کل جمعیت چند کشور است که باید از این پتانسیل و نیروهای نخبه نهایت استفاده را ببریم.
عَیّوق: برخی از چهره‌های رسانه‌ای اعلام می‌دارند که جمهوری آذربایجان در جنگ میان ایران و اسرائیل از موضع بی‌طرفی خارج شده و حتی پشتیبان اسرائیل بوده نظر شما در این ارتباط چیست؟
ما می‌خواهیم کشور را از شرایط تهدید خارج و امنیت ملی را تقویت کنیم؛ اگر بر فرض هم ارتباطات کشور همسایه‌ای با ما ضعیف است باید آن را قوی‌تر سازیم. اگر مخالف است این مخالفت را تعدیل و اگر بی‌تفاوت است او را با خود همراه کنیم. در این شرایط ما به دوستان بیشتری نیاز داریم مخصوصا دوستانی از جنس کشورهای همسایه و مسلمان با تاریخ و فرهنگ مشترک.
بعضا برخی از چهره‌ها در رسانه‌های خود ادعا می‌کنند کشور آذربایجان از اسرائیل حمایت کرده و این درحالی است که اولا حاکمیت این کشور در محافل رسمی اعلام کرده ما اجازه نمی‌دهیم از حریم هوایی و یا پایگاههای ما استفاده شود؛ ثانیا اگر هم با دشمن همکاری کرده نیروهای مسلح و وزارت اطلاعات ما مسئول رصد مرزها و بررسی، کشف و رسیدگی و در نهایت اعلام این موضوع و عکس‌العمل‌های مقتضی هستند ولاغیر.
ممکن است بعضی‌ها به دلایل اتفاقات گذشته ذهنیتی منفی نسبت به کشوری داشته باشند و نظراتی از روی خیرخواهی ارائه دهند. اما گویا تعدادی اصلا قصد دارند ایران را با کل دنیا دشمن کنند! چه لزومی دارد یک کشور همسایه را که مرز مشترکی هم با او داریم با خود دشمن کنیم.
ظاهرا برخی افراد با ارائه برخی اظهارنظرها قصد دارند به کشور ضربه بزنند و طوری رفتار می‌کنند که گویی وزارت خارجه، نیروهای مسلح، اطلاعات و رئیس‌جمهور ما مسائل را نمی‌فهمند و اینها می‌فهمند! در حالی که چنین موضع‌گیری‌ها و اظهارنظرهای غیرمسئولانه به شدت می‌تواند به امنیت ملی ما ضربه بزند.
اخیرا در یکی از گروه‌های فضای مجازی که چهره‌های شناخته شده زیادی نیز در آن حضور دارند، فردی که خود را افسر ساده ناجا معرفی می‌کرد پس از طرح ادعاهایی از سران قوا خواسته بود تا «گزارش ارتش و ستادکل نیروهای مسلح مستند به خروجی راداری و پدافندی را که به شورای عالی امنیت ملی فرستاده شده»، بگیرند و بخوانند تا بفهمند چه فاجعه‌ای در این ۱۲ روز از طریق همکاری باکو-اسرائیل رخ داده است. سپس داوری کنند که آیا سفر پزشکیان به باکو پس از چنین حملاتی به صلاح مصالح ملی بود یا خیر!
بنده می‌گویم: این آقای نویسنده (بقول خودش افسرساده ناجا) چطور از گزارش ارتش به شورای امنیت ملی(اصولا باید فوق سری باشد) خبردار شده است؟ چرا فکر می‌کند سران قوا به این گزارش(با فرض وجود) اهمیت نمی‌دهند؟!
یک عده به هر قیمتی می‌خواهند کشور آذربایجان را به دشمن ایران تبدیل کنند. نمی‌دانم دنبال چه هستند ولی مطمئنا خیر ایران را نمی‌خواهند. در حالی که ایران و کشور آذربایجان علایق و سابقه فرهنگی مشترک زیادی دارند و می‌توانیم با تکیه بر آن روابط فی‌مابین را مستحکم‌تر کنیم. این به نفع ما نیست که تنش‌ها را بیشتر و در نتیجه شرایط را سخت تر کنیم.
عَیّوق: شما چندین بار به آذربایجان سفر کرده‌اید، کلا نگاه مردم آذربایجان به ایران و تبریز چگونه است؟
آذربایجانی‌ها نوعا شیعه بوده و از نظر فرهنگی، اجتماعی، زبان و حتی موسیقی بسیار به ما نزدیک هستند.
بنده در سال ۱۴۰۰ به همراه یک هیئت اقتصادی به آذربایجان سفر کردم. استقبال بسیار مطلوبی از ما به عمل آوردند. حتی یکی از خبرنگاران آنجا که در سفارت به ما برخورد، به مسئولان سفارتخانه گلایه کرد که چرا حضور این هیئت را به ما اطلاع ندادید تا پوشش رسانه‌ای شود.
در یکی از جلسات هم در سازمانی، پس از اتمام صحبت‌های رسمی فضا کاملا غیررسمی و صمیمی شد و رئیس هیئت آذربایجانی گفت: « درست است که پایتخت رسمی ما باکو است، اما دل ما با تبریز است» و اینجا بغضش گرفت. این حس وجود دارد و ما باید این حس و اشتراکات فرهنگی و اجتماعی فی مابین را تقویت کنیم.
عَیّوق: در مورد ترکیه چطور؟ بعضی‌ها معتقدند ترکیه به ظاهر اعلام بی‌طرفی کرده اما در باطن طرفدار اسرائیل است؟!
بنده در دوران جنگ تحمیلی ۱۲ روزه دو کانال ترکی CNN ترک و Akhabar را دنبال می‌کردم. چند کارشناس در داخل استودیو حضور داشتند و یک خبرنگار در تلآویو، یک خبرنگار در واشنگتن و خبرنگاری نیز در تهران مستقر بودند، لااقل در قسمت‌هایی از برنامه که من شاهد آن بودم جو کاملا ضدصهیونیستی و همدلی با ایران حاکم بود.
حتی خانم مجری ترک یک آهنگ ایرانی میهن پرستانه فارسی را که بسیار در این روزها وایرال می‌شد پلی کرد و گفت من عاشق این آهنگ هستم و همواره گوش می‌دهم…
در این فضا اعلام می‌شد که ایران یک کشور با تمدن چندین هزارساله بوده و به این راحتی‌ها نمی‌توان این سرزمین را از پای درآورد. دولت ترکیه هم رسما و شفاف موضع گرفته و هرگونه حمایت از اسرائیل را رد کرده است.
اما اخیرا شنونده یک برنامه رادیویی پخش سراسری تبریز بودم که ظاهرا قصد داشتند این دوران را با دوران عاشورا شبیه سازی کنند و متاسفانه مجریان برنامه اظهارات طعنه آمیزی نسبت به ترکیه و رئیس جمهور این کشور آقای اردوغان داشتند و ایشان را با عمر سعد مقایسه می‌کردند که ظاهرا اعلام بی‌طرفی کرده و در باطن آب به آسیاب دشمن می‌ریزد.
شاید رفتارهای دیپلماتیکی نیز از سوی کشورهای مختلف برای حفظ مصالح کشور خودشان صورت گیرد اما ما چه اصراری داریم بی‌مهابا اظهارنظر کرده و تنش‌های فی ما بین را به جای کاهش افزایش دهیم؟! مردم ترکیه به معنای واقعی ضد اسرائیل هستند و بنده با تمام وجود این حس آنها را درک کرده‌ام.
ضمن اینکه معتقدیم نیروهای اطلاعاتی و امنیتی ما باید آگاهانه و هوشیارانه تحرکات تمام مرزها را رصد کرده و اقدامات مقتضی را صورت دهند؛ باید جلوی موضع‌گیری‌های غیرمسئولانه افراد مغرض و ناآگاه هم گرفته شود.
انتهای پیام/
